Program przeznaczony jest do realizacji w kl. IV-VI na zajęciach nadobowiązkowych lub zajęciach kółka ekologicznego.Mślą przewodnią tego programu było poznanie ekologicznych aspektów własnego domu, szkoły i najbliższego środowiska.
Program ścieżki ekologicznej „Z ekologią w XXI wiek” Opracowała:
mgr inż. Zofia Stala
Edukacja ekologiczna końca XX wieku i początku wieku XXI odgrywa bardzo ważną rolę w kształceniu młodego pokolenia. Od niej przecież zależy, czy zachęcimy młodego człowieka do wyboru takiego stylu życia, który będzie przyjazny dla środowiska, czy też nie. Podnoszenie świadomości ekologicznej i kształtowanie jej, jest więc wielkim wyzwaniem dla nauczycieli.
Mam nadzieję, że prezentowany program okaże się w tym pomocny.
1. Założenia programowe
I cele ogó1ne edukacji ekologicznej w szkole podstawowej.
Punktem wyjścia do opracowania programu ścieżki edukacyjnej - "Edukacja ekologiczna" w szkole podstawowej klasy IV, V, VII była Podstawa programowa kształcenia ogólnego dla szkół podstawowych i gimnazjów z dnia 15 lutego 1999 roku.
W programie zostały uwzględnione zarówno ogólne założenia Podstawy programowej, jak też wyszczególnione cele edukacyjne, zadania szkoły, treści i osiągnięcia uczniów.
Cele ogólne ścieżki- "Edukacja ekologiczna" wg Podstawy programowej
- Dostrzeganie zmian zachodzących w otaczającym środowisku oraz ich wartościowanie.
- Rozwijanie wrażliwości na problemy środowiska.
Zadania szkoły :
- Ukazywanie zależności stanu środowiska od działalności człowieka.
- Ukazywanie mechanizmów i skutków niepożądanych zmian.
Treści wg Podstawy programowej
- Wpływ codziennych czynności zachowań w domu, szkole, miejscu zabawy i pracy na stan środowiska naturalnego.
- Style życia i ich związek z wyczerpywaniem się zasobów naturalnych.
- Przykłady miejsc w najbliższym otoczeniu w których obserwuje się korzystne i niekorzystne zmiany zachodzące w środowisku przyrodniczym.
- Degradacja środowiska, przyczyny, wpływ na zdrowie człowieka oraz jej związek z formami działalności ludzi.
- Obszary chronione oraz ich znaczenie w zachowaniu różnorodności biologicznej; zasady zachowania się na obszarach chronionych.
Osiągnięcia:
- Prowadzenie obserwacji w najbliższej okolicy.
- Wskazywanie pozytywnych i negatywnych aspektów ingerencji człowieka w środowisko.
Charakterystyka programu - "Edukacja ekologiczna" :
Program "Edukacja ekologiczna" przeznaczony jest do realizacji w klasach IV-VI na lekcjach nadobowiązkowych lub zajęciach kółka ekologicznego. Myślą przewodnią oraz podstawą doboru i układu treści było poznawanie ekologicznych aspektów własnego domu, szkoły, najbliższego jej otoczenia, gminy Przecław i regionu mieleckiego.
Poprzez realizację tego programu, uczeń zdobędzie umiejętności:
- obserwowania i opisywania składników środowiska i współzależności między nimi,
- stosowania prostych technik pomiarowych oraz dokonywania analizy wyników w sposób graficzny,
- projektowania działań mających na celu właściwe korzystanie z zasobów przyrody oraz poprawę stanu najbliższego środowiska,
- opracowywania i prezentowania prac badawczych.
Materiał nauczania programu - Edukacja ekologiczna został podzielony na bloki tematyczne, które w poszczególnych klasach dotyczą:
- klasa IV - domu, najbliższego otoczenia domu i szkoły,
- klasa V – najbliższego otoczenia domu i szkoły, gminy,
- klasa VI - najbliższego otoczenia, gminy Przecław i regionu mieleckiego.
Zastosowano tu zasadę poznawania przez ucznia zjawisk zachodzących w najbliższym otoczeniu, które można bezpośrednio badać i obserwować.
Następny etap to poznawanie innych, bardziej odległych środowisk.
Realizacja programu będzie się opierać na stosowaniu
aktywnych metod nauczania. Rola nauczyciela będzie się sprowadzała do organizowania poznania przez uczniów ekologicznych a aspektów własnego domu, szkoły, gminy, regionu. Większość zadań może być realizowana w grupie. Jest to bardzo istotne w nabywaniu przez uczniów umiejętności pracy w grupie i komunikowania się.
Program zawiera następujące bloki tematyczne:
Klasa IV
A- Sposoby poznawania przyrody.
B- Ekologia w Twoim domu.
C- Środowisko najbliższej okolicy I formy ochrony przyrody.
Klasa V
D- Ekosystemy w najbliższej okolicy.
E- Ekologia w Twojej gminie.
F- Oszczędne gospodarowanie zasobami przyrody
Klasa VI
G- Zagrożenia dla środowiska przyrodniczego najbliższej okolicy.
H- Stan środowiska przyrodniczego w Twojej gminie.
I - Ochrona przyrody w regionie mieleckim.
Klasa IV Blok tematyczny 1 |
Szczegółowe cele kształcenia 2 |
Zakres treści szczegółowych 3 |
Procedury osiągania celów 4 |
Przewidywane osiągnięcia ucznia 5 |
A |
Nabycie umiejętności prowadzenia obserwacji w oparciu o podaną instrukcję, posługiwania się prostymi przyrządami pomiarowymi i zapisywania wyników. Opanowanie nawyku wnikliwej obserwacji. |
1.Sposoby poznawania przyrody. 2. Zasady prowadzenia obserwacji oraz zapis wyników obserwacji |
Prowadzenie obserwacji i pomiarów w terenie w oparciu o podaną instrukcję, przy utyciu prostych przyrządów pomiarowych i optycznych. |
Przeprowadza obserwacje w oparciu o podaną instrukcję, zapisuje wyniki obserwacji, zamieszcza w opisie rysunki, wykresy, tabele, fotografie. Posługuje się prostymi przyrządami pomiarowymi i optycznymi. |
A |
Poznanie pojęć: środowisko przyrodnicze, ochrona przyrody, ekologia, degradacja środowiska, składniki krajobrazu. |
1.Ekologia jako nauka interdyscyplinarna. 2. Naturalne składniki krajobrazu oraz przekształcone przez człowieka 3. Konieczność ochrony przyrody przed ludzką degradacją. |
Wyjaśnianie pojęcia ekologia, środowisko przyrodnicze, degradacja, składniki krajobrazu. Ukazywanie powiązań ekologii z innymi dziedzinami wiedzy. Obserwacja w terenie naturalnych oraz przekształconych składników krajobrazu |
Wie czym zajmuje się ekologia, odróżnia naturalne składniki krajobrazu od przekształconych oraz umie je nazwać. Potrafi wskazać przykłady degradacji środowiska przyrodniczego w najbliższej okolicy |
B |
Ocena wpływu człowieka na środowisko. Ocena swojego wpływu na środowisko oraz projektowanie i realizacja działań na rzecz poprawy stanu tego środowiska. Kształtowanie współ odpowiedzialności za stan środowiska przyrodniczego. |
1.Pranie, mycie, zmywanie bez szkody dla środowiska - woda w twoim domu. 2. Co leci z kranu? 3,Jak oszczędzać energię w Twoim domu? 4. Wpływ codziennych czynności i zachowań w domu na stan środowiska przyrodniczego. |
Obserwacja oraz wywiad na temat: - skąd pochodzi woda w Twoim domu? - jakie jest zużycie wody w Twoim domu? - jak możesz oszczędzać wodę? Badanie cech wody którą pijesz. Opracowanie zobowiązania do oszczędzania energii w domu i w szkole. |
Ocenia rolę wody oraz energii w życiu czlowieka Wymienia odnawialne zasoby przyrody. Ocenia swój wpływ na środowisko. Podejmuje działania zmierzające do poprawy stanu najbliższego środowiska. |
|
|
Poznanie walorów |
l. Motywy ochrony przyrody |
Tworzenie plakatów wskazujących przyczyny dla |
Rozumie dlaczego należy tworzyć obszary |
|
|
przyrodniczych swojego |
/ zdrowotny, naukowy, estetyczny / |
których należy chronić przyrodę. |
przyrody chronionej. |
|
|
regionu |
|
Tworzenie piosenek o tematyce ekologicznej. |
Przekonuje innych do działań na rzecz ochrony |
|
|
Zrozumienie konieczności |
|
|
przyrody. |
|
I |
ochrony przyrody. |
|
|
Tworzy prace plastyczne na ten temat. |
|
|
Zapoznanie się ze |
|
|
|
|
|
sposobami ochrony |
|
|
Jest przekonany o walorach przyrodniczych |
|
|
przyrody w regionie. |
|
|
swojego regionu. |
|
|
|
|
Obserwacja bezpośrednia. |
Uczestniczy w wycieczkach krajoznawczo- |
|
|
Uwrażliwienie na piękno |
2. Osobliwości przyrodnicze regionu |
Spotkania z pracownikami Nadleśnictwa. |
turystycznych. |
|
|
przyrody. |
mieleckiego /Park Krajobrazowy, |
Zapoznanie się z opracowaniami na ten temat. |
Zna i stosuje zasady zachowania |
|
|
Propagowanie stylu życia |
Rezerwaty Przyrody, Pomniki Przyrody, |
|
w obiektach przyrodniczo chronionych |
|
|
zgodnego z naturą. |
Ochrona gatunkowa roślin i zwierząt / |
|
Dostrzega piękno przyrody. |
|
|
|
|
|
Prezentuje i zachęca innych do poznawania |
|
|
|
|
|
walorów przyrodniczych swojego regionu |
I |
|
|
|
|
|
W ramch realizacji zadań programowych uczniowie będą uczestniczyli w zajęciach terenowych:
a- obserwacje prowadzone w najbliższej okolicy szkoły,
b- obserwacje prowadzone w swojej miejscowości, gminie,
c- wycieczki autokarowe i rowerowe,
W ramach współpracy z Nadleśnictwem -Tuszyma, zorganizowane zostaną zajęcia
a- stacjonarne / lekcje w szkole/,
b- terenowe / wycieczki /.
OCENA OSIĄGNIĘĆ UCZNIÓW.
Ścieżka ekologiczna będzie realizowana w formie zajęć nadobowiązkowych w kI. IV - VI( 1 godzina tygodniowo ).
Ze względu na specyficzną tematykę tej ścieżki należy stosować aktywne metody pracy, w których uczeń angażuje się i twórczo rozwiązuje problemy. Takie formy zajęć dają możliwość dokonania oceny nie tylko wiadomości przedmiotowych, ale również nabywanych przez uczniów umiejętności(planowanie, komunikowanie się, współpraca w zespole, rozwiązywanie problemów w sposób twórczy) tak bardzo ważnych w życiu codziennym.
Ocena śródroczna i końcoworoczna osiągnięć uczniów będzie miała odzwierciedlenie w ocenie z zachowania ze względu na wychowawczy charakter ścieżki ekologicznej